Wielkanoc w Rosji i na Białorusi

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że Święta Wielkanocne u naszych wschodnich sąsiadów wyglądają tak samo jak w Polsce. Post, Niedziela Palmowa, święcenie pokarmów, dekorowanie pisanek… Tymczasem pewne różnice sprawiają, że Wielkanoc spędzona w Rosji czy na Białorusi może być zupełnie innym i niezwykłym doświadczeniem. Co czyni prawosławną Wielkanoc wyjątkową? Przekonajcie się sami!

W Rosji i na Białorusi Wielkanoc jest świętem ruchomym, obliczanym według kalendarza juliańskiego i na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. W tym roku Pascha (ros. Пасха), bo to najczęściej używana nazwa Świąt Wielkanocnych w Kościołach wschodnich, wypada na 1 maja.

Przygotowanie…

Podobnie jak w Kościele katolickim Wielkanoc poprzedza 40-dniowy post. Na wschodzie jest on surowszy, bo oprócz mięsa nie powinno się jadać nabiału i białego pieczywa. Oczywiście, dzisiaj rzadko kto przestrzega ścisłego postu, ale wciąż Rosjanie i Białorusini wystrzegają się hucznych zabaw i tańców w czasie poprzedzającym Paschę. Niektóre restauracje w Rosji mają nawet przygotowane na ten czas specjalne menu!

Niedziela Palmowa u wschodnich sąsiadów wygląda jak w Polsce sprzed stu lat. A to dlatego, że na palmy składają się przede wszystkim żywe, wodne rośliny: wierzba, bazie, widłak i barwinek. Dawniej wierzono w życiodajną moc tych roślin.

W całym okresie przedświątecznym zdobi się jaja, które mają bogatą symbolikę. Na wschodzie tradycyjnym zdobniczym kolorem jest czerwony, który symbolizuje śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa. W dawnym czasach na Białorusi pocierano twarze dzieci czerwonymi jajkami, by były zawsze zdrowe.

Ważnym motywem jest również tzw. płaszczanica – całun symbolizujący Chrystusa. W nabożeństwach Wielkiego Tygodnia w Kościołach wschodnich pełni ona bardzo ważną rolę, dlatego nic dziwnego, że równie często pojawia się na pisankach.

W Wielką Sobotę, podobnie jak w Polsce, święci się pokarmy. W koszyczkach wielkanocnych znajdują się jaja, wędliny, babki wielkanocne oraz pascha. Pascha to potrawa pochodząca z Rosji, ucierana z twarożku, śmietany i masła, często z dodatkami bakalii i cukru. Współczesna kuchnia rosyjska zna wiele różnych rodzajów tego tradycyjnego dania: z czekolady, migdałów, na zimno, gorąco… Palce lizać!

Niedziela Wielkanocna

W dzień Wielkiej Nocy we wszystkich cerkwiach biją dzwony na znak Zmartwychwstania. Ten uroczysty dzień spędza się w gronie rodzinnym składając życzenia pomyślności oraz obdarowując się jajkami. Na wschodzie wciąż popularny jest zwyczaj – w Polsce już zanikający – witania się w okresie wielkanocnym słowami: „Christos woskresie” (po polsku „Chrystus Zmartwychwstał!”) i odpowiedzią: „Woistinu woskresie” („Prawdziwie Zmartwychwstał!”).

Stół wielkanocny jest suto zastawiony, królują na nim mięsa. Dawniej jadano wielkie pieczone jagnię, dziś… ryby! Oprócz paschy, popularnym wielkanocnym deserem jest drożdżowa babka, tzw. kulicz. Przygotowuje się ją na kilka dni przed Wielkanocą i, podobnie jak do paschy, dodaje się do niej różne bakalie, migdały, owoce kandyzowane. Ważne by na jej wierzchu widniał napis z pozdrowieniem „Chrystus Zmartwychwstał!”

Na Białorusi zachował się również zwyczaj, który niegdyś występował również w Polsce, a mianowicie gra w bitki. Zabawa polega na zbijaniu jajka przeciwników. Zwycięża ta osoba, której jajko nie zostanie rozbite, a w nagrodę dostaje czapkę wypełnioną po brzegi czerwonymi jajkami.

Radość ze śpiewem na ustach

W dzień Paschy Białorusini uważają, że słońce „skacze z radości”, a oni sami chodzą od domu do domu śpiewając tzw. pieśni wołoczebne. Wołoczebnicy – wiosenni kolędnicy – wychwalają śpiewem gospodarzy, a w zamian dostają różne smakołyki.

Jeśli jesteś w Rosji lub na Białorusi w trakcie tygodnia paschalnego, koniecznie odwiedź którąś z cerkwi. Świątynie są pięknie przystrojone, a poza tym jest to jedyna okazja, by zobaczyć otwarte na oścież carskie wrota ikonostasu – na znak otwartego grobu Chrystusa.

Wielkanocne kiermasze

W trakcie Paschy w Moskwie odbywają się wielkie kiermasze wielkanocne, m.in. przy Placu Twerskim i Skwerze Nowopuszkinowskim. Można podczas nich spróbować tradycyjnych potraw oraz kupić upominki związane z wiosenną obrzędowością, a także kojarzone z Rosją samowary. Podczas targów odbywają się pokazy rzemieślnicze, a także różne warsztaty. Można nauczyć się tradycyjnego haftu oraz zobaczyć pisarzy ikon przy pracy. Dla dzieci dużą atrakcją jest nauka bicia w dzwony. Na znanym Arbacie odbywają się natomiast międzynarodowe kiermasze, m. in. z Białorusi, Litwy i Armenii.

Jeśli jesteś w Petersburgu, koniecznie wybierz się do Muzeum Faberge, aby zobaczyć najcenniejsze i najsłynniejsze jajka wielkanocne na świecie.

Gotowi na nieco inną Wielkanoc? Pamiętajcie, że wyjeżdżając do Rosji lub na Białoruś potrzebna jest wiza turystyczna. Wszelkie formalności możecie załatwić za pośrednictwem naszego partnera www.aina.pl! Wesołej Paschy!

—

Źródła:

pl.sputniknews.com

eastbook.eu

instytutintl.pl

etnosystem.pl