Ta wielobarwna budowla znajdująca się w samym sercu Moskwy, blisko Kremla i Placu Czerwonego, przyciąga wzrok niesamowitymi, bajkowymi kopułami. Cerkiew, a właściwie Sobór Wasyla Błogosławionego to niewątpliwa wizytówka Rosji rozpoznawalna niemal na całym świecie. Co roku przyciąga setki tysięcy turystów, którzy chcą zobaczyć na własne oczy arcydzieło owiane wieloma legendami… Jakimi?
Trochę faktów
Cerkiew Wasyla Błogosławionego, zwana również Soborem, to chyba najbardziej rozpoznawalny budynek na mapie Moskwy. Została zbudowana z rozkazu cara Iwana Groźnego w latach 1555-1561 na cześć zwycięstwa w wojnie z Tatarami i zdobycia Kazania.
Świątynia została wzniesiona w miejscu pochówku Bazylego Moskiewskiego. Jednego z najważniejszych świętych w prawosławnym panteonie. Święty, zwany również Wasylem, był pątnikiem i cudotwórcą. Podobno też chodził od wyszynku do wyszynku pouczając tamtejszych gości o złych skutkach picia alkoholu. Ciało świętego spoczywa w trumnie całkowicie wykonanej ze srebra. Od jego śmierci minęło niemal pół tysiąclecia, a trumna wciąż wygląda jak nowa…
Niewidomy projektant…
Jak to już bywa z niezwykłymi osobami, wydarzeniami i miejscami, na temat Soboru Wasyla Błogosławionego krąży wiele legend. Najbardziej znana dotyczy domniemanego architekta Soboru, mistrza Postnika Jakowlewa. Otóż car Iwan Groźny był tak zachwycony pięknem zaprojektowanej przez mistrza cerkwi, że nakazał go oślepić, by już nigdy nie mógł stworzyć czegoś równie imponującego.
Nieodkryte skarbce
Wnętrze świątyni jest bowiem jednym wielkim dziełem sztuki. Na ścianach znajdują się malatury w kwiatowe i geometryczne wzory oraz niesamowity ikonostas z najważniejszymi świętymi prawosławnymi. Ponadto, układ przestrzenny ma charakter amfiladowo-labiryntowy: spacerując po Soborze, przechodzi się od jednej kaplicy do drugiej, na różnych poziomach i schodach, czasem przez niskie sklepienia i łuki. W przeszłości znajdowało się tu też mnóstwo skrytek i tajemniczych przejść, o których wiedzieli tylko nieliczni. Niektóre z tajemnic architektonicznych budynku zostały odkryte dopiero w XX wieku! Niegdyś w zagadkowych komórkach przechowywano na przykład carski majątek i drogocenności bogatych moskiewskich mieszczan. Kto wie, co jeszcze jest ukryte w murach świątyni?
Nietypowa architektura
Ceglaste, kolorowe kopuły wyglądają jakby pochodziły z jakiegoś magicznego, bajkowego świata. Wyrastające to tu, to tam na moskiewskim niebie, sprawiają wrażenie, jakby były projektowane bez poczucia symetrii, co nie było zbyt popularne w szesnastowiecznej Europie. Jest w tym nieco prawdy. Pierwotnie Sobór miał osiem kopuł, każda z nich symbolizowała osiem dni walki o Kazań. Dopiero w 1588 roku dodano po środku kolejną kopułę, która zaburza symetrię całego obiektu.
Z bajecznymi kopułami wiąże się też inna ciekawostka. Otóż początkowo wszystkie kopuły były – zgodnie z barokowymi tendencjami tamtego czasu – pozłacane. Dopiero w drugiej połowie XVII wieku nabrały takiego wyglądu, z jakiego znamy je dzisiaj. Nawiązują do rozwijającego się w Rosji szczególnego odłamu baroku, czyli baroku moskiewskiego. Odcinał się on od sztuki sakralnej Europy zachodniej i czerpał inspiracje ze słowiańskiej architektury świeckiej.
Ratunek Stalina
Jak wiadomo, w komunizmie religia nie miała lekko. Kiedy więc bolszewicy przejęli władzę, co rusz pojawiały się plany zburzenia Soboru. I kiedy już pojawiał się projektant, który zechciał się podjąć tego niewdzięcznego zadania, Stalin wezwał go do siebie i wskazując na Cerkiew, powiedział: „Odłóż to na miejsce!”. W tenże sposób jeden z najbardziej okrutnych dyktatorów świata ocalił najpiękniejszą świątynię w Rosji. Tak przynajmniej mówią… ;)
W 1990 roku Cerkiew Wasyla Błogosławionego została wpisana na listę UNESCO. Świątynia dzisiaj funkcjonuje pod dwiema nazwami: jako katedra pod wezwaniem Opieki Najświętszej Bogurodzicy oraz jako świątynia Wasyla Błogosławionego.
Obecnie Sobór jest filią Muzeum Historycznego, w którym umieszczone są między innymi militaria z czasów Iwana Groźnego i historyczne dzwony.
A wy znacie jakieś inne legendy / ciekawostki na temat tej słynnej budowli?
Jedna odpowiedź